Inženjer Nikola Stanković, osnivač „Vistada”
Od unuke Nikole Stankovića, Lejle Hab, koja živi u SAD, koja je prvi put u Valjevu boravila početkom prošle godine, dobio sam šest fotografija, koje su do sada bile potpuno nepoznate.
Inženjer Nikola Stanković, vlasnik „Vistada” je nesumnjivo jedna od najznačajnijih ličnosti u razvoju Valjeva u 20. veku. Podsećamo da je Stanković otkupio stare kasarne u Višegradu i 1935. godine počeo je sa proizvodnjom upaljača i artificija. Registrovao je sopstvenu firmu u Sarajevu, sedištu Drinske banovine kojoj je pripadalo i Valjevo, pod imenom „Višegradska industrija inž. Stankovića A.D. (akcionarsko društvo)”, ili skraćeno VISTAD.
Iste 1935. godine, Ministarstvo vojske Kraljevine Jugoslavije otkupilo je licencu od francuske kompanije „Edgar Brandt” za proizvodnju minobacača 81 mm Stokes-Brandt M.31. Oruđa su proizvođena u „Vojno-tehničkom zavodu (VTZ)” u Kragujevcu, ali je ugovor o proizvodnji mina i upaljača bio ponuđen privatnim firmama. Kako bi dobio ovaj unosan ugovor, inženjer Stanković je doneo odluku da otvori novi pogon, bliži VTZ-u u Kragujevcu i sa boljim komunikacijama.
Inženjer Stanković sa suprugom Darinkom i kćerkama Zoricom i Ljiljanom
Tako je u leto 1937. godine, na Kašikovića imanju u Dabića polju, udario kamen temljac valjevskog ogranka „VISTAD-a” – današnjeg „Krušika”. I upravo iz tog vremena je prva fotografija, koja je poznata od ranije i na njoj je Stanković (u beloj košulji) sa suprugom Darinkom Đurović Stanković (šarena haljina) i kćerkom, najverovatnije, Zoricom. Ostali dvoje su nepoznati. Snimak je napravljen na gradilištu „Vistada” na Dabića polju, u Valjevu. Automobil je Stankovićev, a fijaker, najverovatnije dovezao drugi par.
Radnik za mašinom
Ovih dana od unuke Nikole Stankovića, Lejle Hab, koja živi u SAD, koja je prvi put u Valjevu boravila početkom prošle godine, dobio sam šest fotografija, koje su do sada bile potpuno nepoznate. Prva je snimljena 1928. godine, gde je Stanković sa suprugom Darinkom i kćerima Zoricom i Ljiljanom. Snimak je napravljen, najverovatnije, u birou Fabrike vagona, mašina i mostogradnje u Slavonskom Brodu gde je tada Stanković radio kao inženjer.
Stanković sa suprugom i kćerkom na gradilištu
Na drugoj je radnik sa fesom za mašinom, koja je, najverovatnije, snimljena u Valjevu, jer je Stanković iz Višegrada doveo nekoliko najboljih majstora. Koliko je poznato Stanković nije proizvodio u Višegradu mine. Izvesno je da je čovek na fotografiji iz Višegrada. Ni za treću fotografiju se ne zna gde je i kada nastala. Ipak, može se pretpostaviti da je u Valjevu, jer je u pitanju ista hala kao i na prethodnoj fotografiji.
Na probnom poligonu
Četvrta je snimljena 1940. godine na probnom poligonu. U pitanju je delegacija koja je, najverovatnije, prisustvovala demonstraciji efikasnosti mina. Na petoj fotografiji Nikola Stanković lično, na poligonu, ispaljuje minobacačku granatu kalibra 81 mm.
Na probnom poligonu II
Poslednja, šesta, fotografija je snimljena u Valjevu, najverovatnije 1943. godine. Očigledno je rad profesionalnog fotografa i retuširan je studijski snimak. Na njoj je i lična posveta: „1. VIII 43. Daški od Nidže”. Autor(i) fotografija se ne zna(ju).
