Najstarija valjevska štampana knjiga

Troškom Jovana Arapovića, „penzioniratog činovnika i žitelja valjevskog”, objavljena je 1847. godine knjiga „Slovo prilikom dana rođenja njegove svetlosti i knjaza našega Aleksandra Karađorđevića”. Taj govor onovremenog valjevskog učitelja Aleksandra Banovića ispunjava svih 15 strana ove nevelike knjige, štampane u Beogradu, u Knjigopečatnji Knjažestva srbskog. Za nas je ona danas zanimljiva i značajna zato što je to prva štampana knjiga koja je u Valjevu nastala i ovde imala i izdavača. Na njenim koricama je zabeleženo i to da je Banović to pohvalno „slovo” u čast ondašnjeg srpskog vladara govorio „pred crkvom”. Svakako pred Valjevskom crkvom.

Trgovac Arapović i učitelj Banović su, po svemu sudeći, bili bliskih političkih gledišta. Postojao je, šta više, u njih dvojice i znatan interes da se to Banovićevo „slovo” štampa i time dokaže privrženost vladajućem režimu.

Učitelj Banović je rođen u Dubrovniku 1816. godine, umro u Negotinu oko 1870. Školovao se u Dubrovniku, Sremskim Karlovcima i Šibeniku, učiteljevao u Sarajevu, Užicu i Valjevu (od jeseni 1844). Po odlasku iz Valjeva, napustio je učiteljski poziv i službovao kao sudski pisar u Smederevu, Ćupriji, Beogradu i Negotinu. Dok je živeo među Valjevcima primljen je u „srbsko sažiteljstvo”, objavljivao je u časopisu „Podunavka” prevode sa italijanskog jezika i sopstvene sastave, učestvovao u osnivanju manastirske biblioteke u Bogovađi, sakupljao pretplatu na knjige i slao knjige Srpskoj biblioteci u Dubrovniku.

Jovan Arapović je rođen početkom 19. veka, ne zna se gde. U Valjevu se bavio trgovinom i držao ciglanu. Često se pretplaćivao na knjige, a u jednoj iz 1832. godine, upisan je kao učitelj. Umro je posle 1862. godine.

Banović i Arapović predstavljeni su svojim biografijama u „Biografskom leksikonu Valjevskog kraja”.